بیمه بیکاری به چه کسانی تعلق می گیرد؟
بیمه بیکاری به چه کسانی تعلق می گیرد؟
سلام دوستان
بارها اتفاق افتاده کارگری به دلایل مختلف از جمله تعدیل نیرو، تعطیلی کارگاه، اخراج، اتمام قرارداد کار و عدم تمدید مجدد آن و … کار خود را از دست می دهد. در چنین مواقعی تکلیف چیست؟ کارگر بیکارشده چگونه باید معاش خود و خانواده خود را تامین کند؟ تکلیف کارفرما چیست؟ آیا دولت در این خصوص وظیفه ای دارد؟
همه و همه سوالاتی است که در هنگام بیکاری یک کارگر به ذهن خطور می کند. در این مطلب قصد داریم موارد مهم بیمه بیکاری را خدمت شما توضیح دهیم.
در رابطه با بیکاری و بیمه بیکاری بطور مفصل در قانون بیمه بیکاری مصوب 26/6/1369 مصوب مجلس شورای اسلامی و همچنین آیین نامه اجرایـی قانون بیمه بیکاری مصوب 1369/10/12 هیئت وزیران بحث شده است. نکات این مطلب مشروح قانون و آیین نامه مزبور می باشد که با توجه به الزامات و چالش های واقعی بیان می شوند.
تعریف بیکار از منظر قانون
بیکار از نظر قانون، بیمه شده ای است که بدون میل و اراده بیکار شده و آماده کار باشد.
از مصادیق این تعریف می توان به موارد زیر اشاره کرد:
* قطع رابطه کارگر با کارفرما بدون میل و اراده. به عنوان مثال قرارداد کاری به پایان رسیده و کارفرما تمایل به تمدید آن نداشته باشد.
* بیکاری به دلیل حوادث قهریه. حوادث قهریه (یعنی حوادثی که بروز آنها از توان کارگر یا کارفرما خارج است. از مهمترین حوادث قهریه می توان به سیل زلزله جنگ و … اشاره کرد.)
همانطور که پیداست غیرارادی بودن بیکاری شرط استفاده از مزایای این قانون شناخته شده است. پس اگر کارگری مثلا به دلیل استعفا بیکار شود مشمول این قانون نیست. همچنین کارگرانی که با رعایت ماده 27 قانون کار (قصور و سهل انگاری کارگر) یا رای کمیته انضباطی یا رای هیئت تشخیص بیکار می شوند نیز مشمول استفاده از مزایای این قانون نمی شوند.
نرخ و مبلغ حق بیمه بیکاری
حق بیمه بیکاری 3% مجموع مزد و مزایای مشمول بیمه است که توسط کارفرما به سازمان تامین اجتماعی پرداخت می شود.
مبلغ مقرری بیمه بیکاری برای افراد مجرد با متاهل و متکفل متفاوت است.
نحوه محاسبه از طریق فرمول زیر است:
برای افراد مجرد:
متوسط مزد 90 روز پیش از بیکاری * 55% * 30
(مشروط به اینکه از حداقل دستمزد کمتر نباشد)
برای افراد متاهل و متکفل:
مقرری فرد مجرد + (تعداد عائله حداکثر تا چهارنفر * 10% * حداقل دستمزد)
(مشروط بر اینکه از 80 درصد متوسط مزد 90 روز بیشتر و از حداقل دستمزد کمتر نباشد)
مثال:
مبلغ حقوق و دستمزد مشمول بیمه آقای یعقوبی در سه ماه پیش از بیکاری ماهانه 30،000،000 ریال بوده است. ایشان متاهل و صاحب یک فرزند نیز هستند (دو نفر عائله). مطلوبست محاسبه مقرری بیمه بیکارری.
19،533،762 = (2 * 10% * 15،168،810) + {30 * 55% * (90 / 3 * 30،000،000)}
همانطور که مشخص است مبلغ مقرری بیمه بیکاری از 80 درصد مزد کمتر و از حداقل دستمزد بیشتر است.
مدت پرداخت بیمه بیکاری
مدت زمان برقراری بیمه بیکاری با توجه به سابقه پرداخت حق بیمه براساس جدول زیر است:
همانطور که واضح است جهت استفاده از مقرری بیمه بیکاری داشتن حداقل 6 ماه سابقه پرداخت حق بیمه الزامی است.
نکته قابل توجه دیگر اینکه طبق تبصره ماده 7 قانون افراد مسن مشمول این قانون که 55 سال و بیشتر سن دارند تا زمانی که مشغول به کار نشده اند می توانند تا رسیدن به سن بازنشستگی از مزایای این قانون استفاده کنند.
نکته1: حداکثر مدت زمان پرداخت حق بیمه برای مجردین 36 ماه و برای متاهلین و متکفلین 50 ماه است. یعنی یک کارگر در تمام طول سابقه بیمه پردازی حداکثر به مدت مذکور می تواند از مزایای این نوع بیمه استفاده نماید.
نکته2: مدت زمان پرداخت مقرری بیمه بیکاری از نظر بازنشستگی، از کارافتادگی و فوت جزء سوابق محسوب می شود.
چگونگی برقراری بیمه بیکاری
طبق بند «ب» ماده 6 قانون بیمه بیکاری بیمه شده ای که کار خود را بصورت غیر ارادی از دست می دهد، برای دریافت مقرری بیمه بیکاری، باید حداکثر ظرف مدت ۳۰ روز از تاریخ بیکاری، موضوع را به انضمام نامه عدم نیاز کارفرما به واحدهای اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی اطلاع دهد و آمادگی خود را برای اشتغال به کار تخصصی خود و یا کار مشابه آن اعلام کند. مراجعه پس از سی روز با عذر موجه و با تشخیص هیأت حل اختلاف تا سه ماه امکان‌پذیر خواهد بود.
افرادی که مشمول مقررات بیمه بیکاری نیستند
سه گروه از مقررات قانون بیمه بیکاری مستثنی بوده و درصورت بیکار شدن این قانون برای این دسته افراد قابل اعمال نیست.
1- بازنشستگان و ازکار افتادگان کلی که با اینگونه افراد مطابق با مفاد قانونی مندرج در قانون بیمه تامین اجتماعی رفتار خواهد شد.
2- صاحبان حرفه و مشاغل آزاد و بیمه شدگان اختیاری، بیمه شدگان اختیاری شامل افرادی که خود نسبت به بیمه نمودن خود طبق قانون عمل نموده و همچنین مدیرعامل و اعضای هیئت مدیره شخص حقوقی می باشند. بدیهی است به دلیل اختیاری بودن بیمه مدیرعامل شخص حقوقی 3 درصد حق بیمه بیکاری برای وی پرداخت نخواهد شد. و بیمه مدیرعامل به نرخ 27 درصد کسر و پرداخت می شود.
3- اتباع خارجی که با رعایت ماده 121 قانون کار نزد سازمان تامین اجتماعی بیمه شده اند نیز از شمول این قانون مستثنی هستند.
شرایط قطع بیمه بیکاری
در موارد زیر مستمری بیمه بیکاری قطع می گردد:
1- زمانی که بیمه شده مجددا به مشغول بکار شود. شامل اشتغال به کار سابق و یا کار جدید.
2- زمانی که بیمه شده از اشتغال به شغل پیشنهادی تخصصی خود و یا مشابه خودداری نموده و یا بنا به اعلام واحدکار و امور اجتماعي محل و یا نهضت سوادآموزي یا سایر واحدهای ذیربط از طریق وزارت کار و امور اجتماعی، بیمه شده بیکار بدون عذر موجه از شرکت در دوره هاي کارآموزي یا سوادآموزي خودداري نماید.
3- بیمه شده بیکار ضمن دریافت مقرري بیمه بیکاري، حائز شـرایط اسـتفاده از مستمري بازنشستگي و یا ازکارافتادگي کلي شود. مثلا شرایطی که سن بیمه شده مرد به 50 سال و سابقه وی با احتساب مدت برقراری بیمه بیکاری به 30 سال برسد. در این حالت مستمری بیمه بیکاری قطع شده و مستمری بازنشستگی برقرار می گردد.
چند نکته
1- بیمه بیکاری از اولین روز بیکاری قابل پرداخت است.
2- حداقل سابقه پرداخت حق بیمه 6 ماه مذکور در جدول بالا مختص کارگران با قرارداد دائم است. برای کارگرانی که قرارداد موقت دارند کارکرد یک سال در آخرین کارگاه جز شروط برقراری بیمه است.
3- درصورتی که بیمه شده مجددا به کار اشتغال یابد باید حداکثر ظرف 15 روز مراتب را کتبا به اطلاع واحد امور کار و امور اجتماعی و شعبه پرداخت کننده برساند.
4- مدت زمان دریافت مقرری بیمه بیکاری جز سوابق بیمه شده از لحاظ از کار افتادگی کلی، فوت و بازنشستگی منظور می گردد.
خدا قوت