کتمان درآمد

 سلام به شما کاربران عزیز داریا بهروش

کتمان درآمد یعنی پنهان کردن سود. یعنی هزینه ای بابت اخذ سود و منعفت، تخصیص یافته، اما بازگشتی در صورت های  مالی و دفاتر قانونی مشاهده نمی شود و اثری ثبت نشده است. اگر ممیزان مالیاتی، درآمد کتمان شده ای را پس از حسابرسی و بررسی دقیق صورت های مالی و انطباق آن با آمار و اطلاعاتی که از مراجع ذیصلاح استعلام می شود، کشف کنند، مودی،  مشمول جرایم مربوطه خواهد شد.

• مصداق کتمان درآمد را می توان در عدم ثبت هر گونه درآمد در دفاتر قانونی دانست . یا این که درامد را کم تر از آن چه که واقعا حاصل شده، ثبت کنیم تا مالیات کم تری پرداخت کنیم.
• یکی از مصداق های کتمان درآمد، ایجاد خریدار ساختگی و صدور فاکتور صوری با کد اقتصادی جعلی و یا استفاده از کد اقتصادی دیگران است که فروش کالای آن ها از طریق شعبه یا نمایندگی صورت می گیرد.
• یکی از مصداق های کتمان درامد این است که حساب سازی  کنیم تا درآمد در هزینه های ساختگی و ترفندهای حسابداری، پنهان شود و از دید ممیزان  دارایی، دور بماند.
• یکی از روش هایی که مصداق کتمان درآمد است، حساب به حساب کردن و ثبت فروش یا درآمد در حساب های بستانکاری و جاری و شرکا می باشد که بعضی از مودیان، از این روش ها برای پنهان کردن درآمد های سنگین خود استفاده می کنند.
• اگر شما، کالایی خرید کنید یا دارایی داشته باشید و بر خلاف موازین مربوطه،‌ در حساب هزینه منظور کنید، مصداق کتمان درآمد است.
• پنهان کاری در اعلام سود عملیاتی شرکت به نحوی که هیچ گونه تناسبی بین درآمد اعلام شده درگزارش های ماهانه شرکت و صورت های مالی ۱۲ ماهه وجود ندارد. مثلا در یک شرکت سهامی خاص، جمع درآمد ها در گزارش های ماهانه حدودا ۲هزار میلیارد ریال است اما درصورت های مالی در حدود ۱۵۴ هزار میلیارد ریال افشا شده است.
• اگر شما، قیمت خرید کالا و خدمات و دارایی را از طریق ایجاد فروشندگان و صدور فاکتوری های صوری، اعلام کنید، مصداق کتمان درآمد است. هم چنین، ثبت خرید کالا و هزینه هایی که واقعیت و ما به ازای واقعی ندارد، مصداق کتمان درآمد خواهد بود.
• یکی دیگر از روش های کتمان درآمد که گاها در فعالان وارداتی مشاهده می شود، کم تر تحویل گرفتن کالاهای وارداتی و ثبت همه مبلغ خرید در دفاتر می باشد تا هزینه ها افزایش و درآمد کم تری نشان داده شود.
• ثبت هزینه های مستقیم خرید یا واردات کالا در حساب هزینه های جاری نیز از دیگر روش هایی است که مصداق کتمان درآمد محسوب می شود.
• وقتی شما با مشتری تبانی می کنید تا قیمت خرید کالا و خدمات را بیش از آن چه که هست نشان دهید و مبلغ مندرج در فاکتورها را با آن چه در واقعیت رخ می دهد، بیش تر نشان دهید تا درآمد کم تری را نشان داده تا مشمول مالیات شود، این ها نیز مصداق کتمان درآمد خواهد بود.
• وقتی شما برای خود و دیگران که عضو شرکت نیستند، هزینه های واهی درست می کنید و به حساب شرکت می زنید تا هزینه ها افزایش یابد و درامد کم تر باشد، این ها همه مصداق کتمان درآمد است و هزینه های غیر قابل قبولی از نظر ممیزان دارایی خواهد بود.
• اگر کالای سالم را از حساب ها خارج کنید و به عنوان ضایعات محسوب و فروش آن ها را در دفاتر قانونی پلمپ شده ثبت نکنید، مصداق کتمان درآمد خواهد بود.
• اگر شما در ابزار اندازه گیری و وزن کردن مثل ترازو دیجیتالی، دستکار کنید و به نوعی کم فروشی کنید، یا صندوق های فروش مکانیزه را دستکاری کنید تا فروش واقعی شما که منعکس کننده بخشی از درامد شما است، مخدوش شود، این ها نیز مصداق کتمان درآمد است. (وای بر کم فروشان).
• روش دیگر که مصداق کتمان درآمد است و در رفتار سازمانی برخی از مودیان متخلف مالیاتی مشاهده می شود، منظور کردن مطالبات بدون وصول واهی و یا ثبت نکردن وصول مطالبات حذف شده است تا هزینه ها افزایش و درآمد کاهش نشان داده و مالیات کم تری پرداخت کنند.
• از دیگر روش های کتمان درامد، می توان به بستانکار نشان دادن حساب مشتریان به جهت برگشت واهی کالا و منظور کردن تخفیفات نقدی ساختگی به حساب مشتریان، فارغ از این که اصلا چنین تخفیفی در فروش اعمال شده است یا خیر، اشاره نمود.
• اگر دارایی های مستهلک شده، از حساب ها خارج شده و در زمان واگذاری یا انحلال، فروش و درآمد آن، کتمان شود، مصداق تخلف مالیاتی است.
• تسعیر کردن غیر واقعی نرخ ارز به جهت کتمان سود و نشان دادن زیان، مصداق کتمان درآمد است.
• اگر قرارداد صوری با شخصی حقیقی یا حقوقی منعقد شود و فاکتور صوری دریافت شود مبنی بر خرید کالا یا خدمات و ایجاد هزینه، همه مصداق کتمان درامد خواهدبود.
• هزینه سازی الکی و ساختگی بدون ما به ازای واقعی دریافت کالا یا خدمات، مصداق پنهان سازی درآمد خواهد بود.
• اگر هزینه تمام شده کالا یا خدمات ساخته شده را بیش از قیمت واقعی نشان دهیم، مصداق کتمان درآمد است.
• اگر هزینه های مواد اولیه ساخت محصول یا خدمت را بیش از آن چه که هست نشان دهیم (مثل دستمزد و سربار تولید وغیره)، نشانه هایی از پنهان کردن درآمد و سود است.
• اگر مواد اولیه ارزان قیمت را به جای مواد گران قیمت در تولیدات، جایگزین کنیم، مصداق پنهان کردن درآمد خواهد بود.
• از بین بردن گزارش های خروجی و جایگزین کردن گزارش های خروجی جعلی به جای گزارش های خروجی اصلی، روشی برای مخفی کردن سود شرکت یا موسسه است و تخلف محسوب می شود.
• اگر در سیستم مکانیزه حسابداری موسسه یا شرکت، دستکاری شود و داده  های ثبت شده  که بر اساس آن، خرید یا فروشی اتفاق افتاده تا هزینه ها افزایش یابد، مصداق مخفی کاری سود است.
• اگر از نرم افزارهای حسابداری متعدد به جهت تهیه صورت های مالی استفاده کنید تا با این کار، ممیزان مالیاتی گمراه شوند، این هم مصداق تخلف به منظور کتمان سود است.

در بند «ژ» ماده ۱۳۲ ق.م.م این‌چنین آمده: «مالیات با نرخ صفرِ موضوعِ این قانون صرفاً شامل درآمد ابرازی به‌جز درآمدهای کِتمان‌شده می‌باشد. این حکم در مورد کلیه احکام مالیاتیِ با نرخ صفرِ منظور در این قانون و سایر قوانین، مُجری است». بنابراین طبق این بند، در تمام مواردی که قانون برای یک فعالیت اقتصادی، مالیات با نرخ صفر پیش نموده است، نرخ صفر فقط در مورد آن قسمت از درآمدهای مؤدی می‌شود که وی در دفاتر یا اظهارنامه خود ابراز کرده است؛ در نتیجه مالیاتِ درآمدهای کتمان‌شده، محاسبه شده و از وی اخذ می‌شود. به نظر نگارنده اگر قانون‌گذار قصد دارد که مانع کتمان درآمد شود، این عدمِ معافیت را باید نسبت به تمام درآمد اِعمال کند و نه فقط نسبت به درآمدهای کتمان‌شده!

سازمان امور مالیاتی کشور در زمان رئیس کلی علی اکبر عرب مازار، دوازدهم دی ماه سال ۱۳۸۴ در بخشنامه ای، مصادیق کتمان درآمد را اعلام کرد. درآمد کتمان شده و هزینه های غیر واقعی و غیر قابل قبول که در دفاتر قانونی مودیان مالیاتی ثبت می شود و مورد بررسی و ارزشیابی ممیزان قرار می گیرد، در این بخشنامه معرفی شده است.

علت ابلاغ این بخشنامه، ابهاماتی است که در ماده ۱۹۲ قانون مالیات های مستقیم وجود داشت و این ابلاغیه تلاش کرد تا بخشی از ابهامات را مرتفع کند. موضوعاتی که در این بخشنامه به آن اشاره شده و بایستی شرکت ها و موسسات و شرکت های پیمانکاری و مهندسان مشاور، به آن توجه داشته باشند تا مشمول جرایم مربوطه نشوند، به شرح زیر است:

منظور از کتمان درآمد با توجه به بخشنامه سال ۱۳۸۴ سازمان امور مالیاتی کشور، درآمدی است که مودی مالیاتی در طول یک سال مالیاتی، از فعالیت های کسب و کار خود بدست آورده و طبق آیین نامه تنظیم و تحریر دفاتر قانونی، آن را در دفاتر پلمپ شده منعکس نکرده و در اظهارنامه های مالیاتی که مکلف به تسلیم آن در مهلت قانونی است، درج نکرده است.
اگر هر مودی، کتمان درامد داشته باشد، ممیزان و ماموران مالیاتی قادرند تا پس از دریافت اسناد و مدارک مثبته مالی مودی یا دریافت اطلاعات موثق از مراجع ذیربط قانونی و دفتر اطلاعات مالیاتی، موارد را با هم تطبیق کرده و مندرجات دفاتر قانونی و صورت های مالی ابرازی را راستی آزمایی کنند تا موارد احراز عدم ثبت اطلاعات مالیاتی در دفاتر مودی، بررسی و گزارش شود.
ممیزان قادرند تا نسبت به تعیین و محاسبه درآمد های کتمان شده و مطالبه مالیات متعلقه، طبق ضوابط،  اقدام نمایند.

ماده صد و نود و دوم قانون مالیات های مستقیم از جمله موادی است که مودیان محترم بایستی به آن توجه وافر داشته باشند. این ماده می گوید در همه مواردی که مودیان مالیاتی یا نماینده وی که مکلف به پرداخت مالیات و تسلیم  اظهارنامه مالیاتی است، نسبت به تسلیم آن در مهلت تعیین شده، اقدام نکند ، مشمول جریمه غیر قابل بخشودگی معادل ۳۰ درصد مالیات متعلق برای اشخاص حقوقی و ۱۰ درصد جریمه، شامل صاحبان مشاغل می شود.

حکم ماده۱۹۲، در مورد درآمد کتمان شده در اظهارنامه تسلیمی یا هر گونه  هزینه های غیر واقعی نیز صادق است.

طبق بخشنامه دوازدهم  آذرماه سال  ۱۳۹۷ سازمان امور مالیاتی که به امضاء سیدکامل تقوی نژاد رسید، اعمال معافیت های تبصره ۱ ماده  ۱۹۰ قانون مالیات مستقیم، تنها در صورتی انجام می شود که مودی، تکالیف قانونی  مربوطه را انجام داده و اظهارنامه در موعد مقرر تسلیم شده وتراز نامه و حساب سود و زیان و دفاتر، مورد قبول باشد.

بنابراین عدم  اعمال  معافیت تبصره ۱ ماده  ۱۹۰ برای جریمه درآمد کتمان شده موضوع ماده  ۱۹۲، اعلام می شود.

با اصلاحیه سال ۹۴ قانون مالیات‌های مستقیم، انجام برخی از اعمال، جرم مالیاتی محسوب شده و مجازات کیفری به دنبال دارد؛ یکی از این اعمال، طبق بند ۲ ماده ۲۷۴ ق.م.م «اختفای فعالیت اقتصادی و کتمان درآمد حاصل از آن» است. البته در مورد منظورِ این ماده، می‌توان بحث کرد ولی به هر حال آنچه معلوم است این است که قانون‌گذار با توجه به اهمیتِ مقابله با کتمان درآمد، این بند را در ماده ۲۷۴ درج کرده است.
 

همراهان  عزیز

اگر شما هم قصد تنظیم صحیح صورت های مالی و تحریر دفاتر قانونی بر اساس آیین نامه اجرایی تحریر دفاتر قانونی دارید و به دنبال هزینه های قابل قبول مالیاتی و کسب بخشودگی و معافیت ها و ضرایب خوش حسابی هستید، با کارشناسان مجرب موسسه حسابداری محاسبگران مستقل داریا بهروش مشورت کنید تا شما را در این مسیر خطیر، همراهی کنند.